Amddiffyn Syniadau

Mae’r blogiwr Syniadau dan y lach am iddo fod yn lym ei feirniadaeth o ymgeisydd Plaid Cymru, Rhun ap Iorwerth, yn ystod ymgyrch yr is-etholiad yn Ynys Mon.

Mae’r Blaid wedi cadw caead ar bethau yn ystod yr etholiad ond gall rhywun synhwyru y bydd y “forces of hell” (chwedl Alistair Darling) yn cael eu rhyddhau ar ol i’r blychau pleidleisio gau. Mae Blogmenai eisoes wedi addo “dod at y tour de force mewn idiotrwydd narsistaidd yma - ond ar ol yr is etholiad”.

Dyw hynny heb atal ambell un y tu allan i’r Blaid rhag datgan eu barn ar y mater.

Os nad ydych chi wedi bod yn dilyn y saga, dyma rai o berlau Syniadau:

We do not need dishonest politicians like Rhun ap Iorwerth. If he's elected on Thursday he will be a liability to Plaid Cymru for years to come, because he clearly isn't interested in Plaid's policies for Wales. He is a cuckoo who has duped his way into our nest in order to follow a private agenda of his own, or the agenda of a narrow interest group within the party that refuses to accept democratic decisions made by the membership as a whole.

Supporting Wylfa B is a betrayal of what Plaid Cymru stands for. If Rhun ap Iorwerth is elected, it would be a tragedy for Plaid Cymru, for Ynys Môn and for Wales.

Digwydd bod rydw i’n anghytuno â sylwadau Syniadau ar Wylfa B. Rydw i’n tueddu i gefnogi ynni niwclear, yn bennaf am nad ydw i’n gweld ynni adnewyddadwy yn llenwi’r bwlch sydd wedi ei adael gan danwydd ffosil. Rwyf hefyd yn falch y bydd Wylfa B yn dod a swyddi i’r ardal, er nad yw hynny yn ei hun yn ddigon o reswm dros gefnogi’r datblygiad.

Dydw i ddim chwaith yn argyhoeddedig bod y mwyafrif o aelodau Plaid Cymru sy’n byw yn y gogledd-orllewin yn gwrthwynebu Wylfa B, fel y mae Syniadau yn ei honni (beth bynnag yw barn y blaid yn genedlaethol).

Ond er nad ydw i’n cytuno â barn Syniadau, dydw i ddim yn credu y dylid ei feirniadu am ddatgan y farn honno. Mae perffaith hawl iddo gael dweud ei ddweud ar bolisi'r blaid. A dweud y gwir mae’r fath drafodaeth gyhoeddus yn hanfodol i iechyd unrhyw ddemocratiaeth. Mae gan y pleidiau Llundeinig nifer di-ben draw o flogwyr lleyg sy’n dweud eu dweud yn blaen ar bob datblygiad yn San Steffan.

Bydd rhai’n dadlau mai amseru Syniadau sy’n anffodus fan hyn - y ffaith ei fod wedi penderfynu dweud ei ddweud mor ddi-flewyn ar dafod yn ystod ymgyrch etholiadol sydd mor bwysig i’r Blaid. Ond y cwestiwn yw, pryd arall allai fod wneud gwneud hynny?

Un o nodweddion unigryw ymgyrch Rhun yw nad oedd neb yn gwybod beth oedd ei farn ar amryw o faterion cyn iddo gael ei ddewis. A hyd yn oed ar ôl cael ei ddewis roedd ei bolisi ar Wylfa B yn niwlog a dweud y lleiaf, nes dyddiau olaf yr ymgyrch.

Petai Syniadau wedi cael cyfle i geisio darbwyllo'r ymgeisydd a’i ymgyrch i newid ei feddwl fisoedd neu flynyddoedd cyn yr etholiad rwy’n siŵr y byddai wedi gwneud hynny.  Ond dyma’r unig gyfle oedd gan Syniadau - a dyw disgwyl iddo gau ei big nes ar ôl yr etholiad, pan na allai ddylanwadu neb na dim, ddim yn deg iawn. 

Gallai Syniadau fod wedi dewis ei eiriau yn fwy gofalus  - roeddynt yn ymylu ar fod yn rhy bersonol ar adegau. Ond mae wynebu beirniadaeth o’r fath yn rhan annatod o fod yn wleidydd. Rwy’n siŵr bod Rhun wedi magu croen digon tew ar ôl blynyddoedd o newyddiadura i allu goroesi ambell i air cas gan flogiwr.

Pob parch i Syniadau gen i - mae’n amlwg bod ynni niwclear yn fater sy’n hynod o agos at ei galon, ac yn bwysicach iddo ef na llwyddiant etholiadol yn unig. Mae aelodau Plaid yn aml yn beirniadu Llafur a’r Democratiaid Rhyddfrydol am fod yn geiliogod y gwynt sy’n fodlon aberthu eu hegwyddorion er mwyn sicrhau pleidleisiau.

Nid timoedd pêl droed yw pleidiau gwleidyddol, i’w cefnogi beth bynnag a ddaw - nid yr ennill ar bob cyfrif sy’n bwysig, ond beth fyddwn nhw’n brwydro drosto ar ôl ennill.

Rwy’n darogan y bydd Plaid yn ennill yr etholiad heddiw yn weddol gyfforddus. Os felly, yr unig niwed y bydd Syniadau wedi ei wneud yn y pen draw, fydd i’w enw da ei hun o fewn y Blaid.