Syniad am wefan newydd

Oes angen ryw fath o Sylw/Barn ar-lein?

Dyma E. Morgan Humphreys (yn 1945) yn disgrifio ei bapur newydd Cymraeg delfrydol:

... y mae’r ddelfryd arall – efallai mai breuddwyd fuasai’r gair gorau – sydd gennyf, sef y dyniad am bapur Cymraeg wythnosol ar linellau tebyg i’r New Statesman neu’r Spectator. Tybed nad oes yng Nghymru bellach ddigon o gyhoedd i gadw pen papur felly, papur a fuasai’n trin gwleidyddiaeth y dydd, amgylchiadau’r byd, mudiadau llenyddol a cherddorol, y ddrama, y radio a’r darluniau byw, yn Gymraeg ac o safbwynt Cymreig? ... Y mae rhywbeth y gellir ei alw yn feddwl cenedlaethol Cymreig yn bod; nid yw hynny’n golygu unfrydedd ar bopeth, ond y mae’r bobl sydd yn meddu’r meddwl hwnnw yn sefyll ar yr un tir ynghylch y pethau a berthyn i’n hiachawdwriaeth fel cenedl. Organ i draethu barn ac i arwain barn fuasai papur o’r fath yn hytrach na chyfrwng i roddi’r newyddion. Gwnâi’r papurau newydd y gwaith hwnnw, ond y mae arnom angen rhywbeth i wneud gwaith nad oes ganddynt hwy gyfle na lle i’w wneuthur. (Y Wasg Gymraeg, Tud 58)

Mae’n bosib bod delfryd E. Morgan Humphreys wedi ei wireddu i raddau yn 1962 pan sefydlwyd Barn, er mai cylchgrawn misol yn hytrach na phapur wythnosol ydyw. Serch hynny mae E. Morgan Humphreys yn disgrifio i raddau fy nelfryd innau, ond am wefan ddyddiol sy’n “organ i draethu barn ac i arwain barn” yn hytrach na phapur newydd wythnosol.

Bydd rhai yn dadlau mai gwaith Golwg 360 neu BBC Newyddion yw darparu gwasanaeth o’r fath, ond yn fy mhrofiad i mae eu hadnoddau nhw’n ymestyn i ddarparu’r newyddion a dim llawer pellach. Fel y dywed E. Morgan Humphreys uchod, “mae arnom angen rhywbeth i wneud gwaith nad oes ganddynt hwy gyfle na lle i’w wneuthur”.

Bydd eraill yn dweud bod gan Barn eisoes wefan. Ond canolbwyntio ar y cylchgrawn print yw eu gorchwyl nhw, a heblaw am gyhoeddi ambell i erthygl ar eu gwefan bob mis does yna ddim llawer o fywiogrwydd yno. Ar ben hynny, dyw erthyglau hirfaith Barn, sydd wedi eu hysgrifennu ar gyfer print, ddim bob tro yn gweddu i gyfnod canolbwyntio byr defnyddwyr y we.

Be sydd gen i mewn golwg yw gwefan Gymraeg aml-gyfrannog fydd yn gwahodd cyfraniadau gan nifer fawr o bobol wahanol. Yn ogystal â hynny fe fydd yn rhoi sylw amlwg i ddolenni i flogiau eraill, straeon newyddion, a thrydar Cymraeg.

Wrth siarad yn seminar y Gymraeg, Technoleg & Cyfryngau Digidol ddydd Iau diwethaf dadleuodd Rhodri ap Dyfrig mai’r ffordd orau o hybu rhagor o drafod yn Gymraeg ar rwydweithiau cymdeithasol megis Twitter a Facebook, oedd i gynhyrchwyr cynnwys ar-lein gydweithio er mwyn creu llawer mwy o gynnwys Cymraeg o safon. Fe fyddai hynny yn ei dro yn arwain at lawer mwy o rannu dolenni a thrafod y pynciau dan sylw yn Gymraeg ar rwydweithiau cymdeithasol.

Pam gwefan aml-gyfrannog felly? Onid yw’r sefyllfa bresennol, lle mae nifer o bobol yn cyfrannu at eu blogiau unigol eu hunain gan roi eu barn arnynt hwy, yn ddigonol?

Does dim byd yn bod ar hynny, ac rydw i eisiau gweld blogiau unigol yn parhau, ond mae yna nifer o fanteision i flog aml-gyfrannog, gan gynnwys:

• Mae darllenwyr yn fwy parod i ddychwelyd yn aml i wefannau prysur sy’n cyhoeddi erthyglau newydd yn gyson, nag ydyn nhw i flogiau unigol sy’n cyhoeddi negeseuon newydd tua unwaith neu ddwywaith yr wythnos. E.e. mae’r rhan fwyaf o bobol sy’n ymweld â’r blog yma yn gwneud hynny trwy ddolen i flogiad newydd ar Twitter. Dydyn nhw ddim yn ymweld ar hap yn ddyddiol achos anaml iawn ydw i’n diweddaru’r blog. Ond mae’r rhan fwyaf o ddarllenwyr Golwg 360 yn galw draw yn uniongyrchol i'r wefan, a hynny'n gyson, am eu bod nhw’n gwybod y bydd cynnwys newydd yno bob awr.
• Mae yna nifer o unigolion sydd â rhywbeth i’w ddweud ar rai pynciau penodol, ond dydyn nhw ddim yn teimlo’r angen i gyfrannu yn ddigon aml i fod eisiau eu blogiau eu hunain, ac mae’r her dechnegol o gynnal blog yn ormod iddyn nhw. Fe fyddai blog aml-gyfrannog yn gyfle iddyn nhw gyfrannu’n ysbeidiol, ond gan rannu’r un gynulleidfa a’r rheini sy’n cyfrannu’n aml.
• Byddai gwefan sydd â nifer uchel o ddarllenwyr yn golygu ei fod yn haws denu gweledyddion a sylwebwyr dylanwadol eraill i gyfrannu. E.e. allen i ddim gofyn i Ieuan Wyn Jones gyfrannu at y blog yma, ond mae wedi cytuno i wneud ar flog Golwg 360 mwy nag unwaith.
• Mae gwefan â nifer uchel o gyfranwyr yn golygu y byddai modd ymateb i newyddion y dydd, bron i bob dydd. Fyddai yna ddim oedi hir rhwng y stori’n torri a’r ymateb, fel sy’n anorfod yn achos ein cylchgronau wythnosol a misol.
• Byddai gwefan â nifer uchel o gyfranwyr, a darllenwyr, yn golygu nifer o sylwadau. Mae sylwadau fel caseg eira – y mwyaf o sylwadau sydd, y mwyaf sy’n ymateb i’r sylwadau rheini, ayyb. Mae poblogrwydd system sylwadau Golwg 360 yn dangos hynny i’r dim.
• Byddai un gwefan aml-gyfrannog yn gallu denu arbenigwyr technolegol o safon i gyfrannu at greu a chynnal a chadw'r safle, gan olygu ei fod yn esblygu wrth i ofynion y we newid (yn wahanol i’r blog yma, sydd wedi defnyddio’r un patrymlun ers 2009).
• Byddai hefyd yn golygu bod modd cael gafael ar olygydd(ion) neu arbenigw(y)r iaith a fyddai yn gallu sicrhau bod safon yr erthyglau sy’n cael eu cyhoeddi yn uchel.
• Yn ogystal â hyn oll byddai gwefan aml-gyfrannog yn berffaith er mwyn rhoi sylw i bynciau sydd ddim fel arfer yn cael eu trafod yn y Gymraeg. Fe gaiff pobol eu denu yno gan ddarn barn am gecru mewnol Plaid Cymru, a cyn eu bod nhw’n gwybod beth sydd wedi eu taro maen nhw’n darllen myfyrdodau rhywun am Justin Bieber (efallai).
• Efallai y byddai modd defnyddio’r wefan fel modd o roi presenoldeb ar-lein i gylchgronau Cymraeg sydd ddim â’r adnoddau i gynnal eu gwefannau eu hunain, neu sydd â gwefannau sydd ddim yn denu nifer o ddarllenwyr. E.e. Barn, Taliesin, Tu Chwith, ayyb.
• Does yr un gwefan ar hyn o bryd sy’n cynnig adolygiadau o lyfrau, dramâu, ayyb, ers i wefan Cylchgrawn y BBC gau. Mae’n ormod o dasg i un blogiwr - mae angen byddin fechan o gyfranwyr er mwyn gwneud hynny. Ac fe fyddai gwefan aml-gyfrannog yn gyfle i gasglu’r cwbl yn yr un lle gan wneud dod o hyd iddynt yn haws.
• Byddai blog aml-gyfrannog yn golygu nifer uwch o ddefnyddwyr ar yr un wefan, a fyddai yn ei dro yn golygu y byddai’r wefan yn uwch ar ganlyniadau chwilio Google.
• Ers i boblogrwydd Maes-e bylu does yna’r un lle ar y we er mwyn cynnal trafodaeth dda yn y Gymraeg. Mae cyfyngiadau Twitter yn golygu ei fod yn anodd iawn trafod unrhywbeth mewn dyfnder, a dyw straeon Golwg 360 ddim fel arfer yn cyflwyno barn penodol a rhesymegol y gellir ymateb iddi. Fe fyddai’r wefan yma yn hybu trafod sawl pwnc mewn manylder, ac yn gwahodd sylwadau sy’n cyfrannu yn adeiladol at y ddadl.
• Et cetera...

Beth fyddai yn cael ei drafod, felly? Wel, popeth, o fewn rheswm wrth gwrs. Fe fyddai yna blatfform i bob enwad a phlaid wleidyddol. Fe fyddai yn ddoeth, dw i’n credu, cyfyngu hyd yr erthyglau i tua 800-1,000 o eiriau o ystyried mai dyna hyd gyfnod canolbwyntio y rhan fwyaf o ddarllenwyr y we. Byddai yna bwyslais ar ymateb i erthyglau pobol eraill, a chynnwys dolenni i rannau eraill o’r we. Byddai’r wefan hefyd yn cynnwys cyfle i gyfrannu a gadael sylwadau dan enwau Facebook a Twitter er mwyn hwyluso’r cysylltiad rhwng y cyfryngau gwahanol.

Beth am y gost? Wel dw i ddim yn meddwl y bydd Llywodraeth Cymru yn fodlon ariannu’r fenter, na neb arall chwaith. Felly ar ôl talu am barth a chreu’r wefan byddai angen i bopeth arall fod yn wirfoddol. Ond o ymgynnull grŵp craidd o ryw 20 o gyfranwyr i ddechrau ni fyddai’r baich ar unrhyw unigolyn yn ormod. Fe fyddwn i’n fodlon cyfrannu’n helaeth ac e-bostio, ffonio a phoeni darpar gyfranwyr eraill, yn ogystal â golygu a chyhoeddi yn ôl yr angen, ayyb.

Amdani? Neu a oes yna ryw dwll mawr yn fy nghynllun nad ydw i wedi ei weld? Fyddech chi’n cyfrannu? Rhowch wybod os ydych chi’n meddwl y byddai yn syniad da, neu yn syniad drwg...